Ẩm thực Ý đã phát triển qua nhiều thế kỷ cùng với những thay đổi của chính trị – xã hội và bị ảnh hưởng mạnh mẽ từ các nền văn hóa khác nhau như Etruscan, Hy Lạp cổ, La Mã cổ đại, Byzantine, Do Thái. Sự đơn giản là nét đặc trưng của ẩm thực Ý. Một món ăn Ý thường chỉ có không quá mười loại nguyên liệu và đầu bếp chủ yếu dựa vào chất lượng của các thành phần mà không cần chuẩn bị cầu kỳ.

SỰ TINH TÚY TRONG PHONG CÁCH ẨM THỰC Ý

Chất lượng hàng đầu

Các món ăn Ý luôn đảm bảo chất lượng về mọi mặt: chất lượng của các thành phần, chất lượng trong quá trình nấu nướng, chất lượng trong việc trình bày món ăn. Thực phẩm ở Ý, từ các loại rau, trái cây, ngũ cốc, dầu ăn,… đều được sản xuất theo quy trình an toàn vệ sinh nghiêm ngặt.

Đặc biệt, người phụ nữ Ý thường tự tay làm các món ăn tươi ngon cho bữa tối chủ nhật thay vì mua ở cửa hàng. Theo họ, sự tinh túy của món ăn nằm ở chính tình cảm của người thực hiện nó.

Tinh túy tới từ sự đơn giản nhưng lại rất khác biệt

Nếu như du khách đã từng được thưởng thức hương vị đồ ăn Pháp, du khách sẽ bị ấn tượng mạnh bởi những bữa ăn được chuẩn bị một cách cầu kỳ, phức tạp với những món nước sốt được làm tỉ mẩn hàng giờ đồng hồ. Và để nấu được món ăn Pháp, người Pháp phải đi học nấu ăn. Còn đồ ăn Ý lại là thái cực đối nghịch với sự phức tạp của nước Pháp. Các món ăn ở Ý bất cứ ai cũng có thể nấu được, các đầu bếp Ý không giữ bí mật những công thức của mình mà luôn chia sẻ với người khác. Chúng ta có thể học nấu món Ý từ các cuốn sách dạy nấu ăn, từ mạng Internet, với những thành phần đơn giản có ở bất cứ đâu.

Món ăn của họ cũng không đòi hỏi công sức và mất quá nhiều thời gian chuẩn bị! Vì chúng được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản và quy trình cũng không quá phức tạp với triết lý nấu ăn là “Bất cứ ai cũng có thể chuẩn bị một bữa ăn ngon và hấp dẫn đúng chuẩn nhà hàng cho cả gia đình mà không cần có kinh nghiệm về ẩm thực cao cấp”. Khía cạnh này phản ánh nền văn hóa Ý – nơi mà tất cả mọi người đều trân trọng bữa ăn gia đình, cho dù là gia đình nhiều thế hệ cùng chung sống thì họ vẫn ăn chung. Và điều đó khiến cho những đầu bếp của gia đình trở nên thành thục các kỹ năng nấu nướng cơ bản theo quy trình. Tại các nhà hàng Ý hàng đầu trên thế giới hiện nay, điều này vẫn không ngoại lệ. Cho dù hương vị có phức tạp đến đâu thì tình yêu với món ăn vẫn là điều quan trọng nhất.

Món ăn Ý được chế biến với ít thành phần nhất có thể. Có khi chỉ với cà chua, dầu ăn, bánh mì và rượu. Ví dụ như món Bruschetta – một món cổ điển truyền thống của Ý chỉ là bánh mì thái lát dày ăn kèm với tỏi, dầu ăn và cà chua. Hay như món salad Caprese nổi tiếng của miền nam nước Ý được thực hiện với phô mai Mozzarella, cà chua, húng quế và Oregano – một loại rau thơm.

Món ăn Ý tuy chỉ có một vài thành phần, nhưng sự khác biệt so với ẩm thực của các quốc gia khác chủ yếu lại nằm ở chính sự tươi ngon của những thành phần đó. Thực phẩm được sử dụng để nấu ăn luôn có chất lượng tuyệt đỉnh. Người Ý nấu ăn với phong cách mùa nào thức ăn ấy, càng tươi ngon càng tốt. Họ đi chợ hàng ngày, nấu đồ ăn trong ngày khi mọi thứ còn tươi ngon nhất. Hãy tưởng tượng xem, bạn có thấy sự khác biệt giữa một quả cà chua vừa hái trong vườn nhà và một quả cà chua đã để vài ngày trong tủ lạnh siêu thị không? Đúng vậy đấy, người Ý quan niệm rằng, đồ ăn muốn ngon thì thành phần phải ở trạng thái tươi mới nhất.

Sự giản đơn của món ăn còn nằm ở chỗ người Ý không thích sử dụng thực phẩm nhập từ nước ngoài. Họ sử dụng thực phẩm có nguồn gốc địa phương bất cứ khi nào có thể. “Các sản phẩm nông sản truyền thống đóng vai trò rất quan trọng trong những món ăn Ý. Có thể nói đồ ăn của họ phụ thuộc vào tính mùa vụ và địa phương” – Lidia Bastianich, đầu bếp và là tác giả cuốn sách bán chạy Lidia’s Italy in America chia sẻ.

Ẩm thực Ý rất lành mạnh

Mức độ dinh dưỡng và ít béo đã làm cho đồ ăn Ý nổi tiếng trên khắp thế giới. Chế độ ăn Địa Trung Hải sẽ rất lý tưởng cho những người mắc bệnh về tim mạch. Thay cho bơ và kem, người Ý nấu ăn với dầu oliu, các món nước sốt nào cũng được làm một cách cầu kỳ bằng tay thay vì mua sẵn.

Bữa ăn tinh tế kết thúc bằng hương vị nhiệt đới

Kết thúc bữa ăn, người Ý sẽ thưởng thức món tráng miệng. Tráng miệng có thể bao gồm bánh ngọt, trái cây hay salad và bắt buộc phải có cafe. Đó cũng là một điểm đáng chú ý khi thưởng thức ẩm thực Ý.

PHONG CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI Ý

Có thể du khách đã được nghe rằng, bữa cơm của người Ý gồm có 5 phần: Khai vị (các món ăn nhẹ để kích thích vị giác như thịt nguội, phô mai, rau củ quả ngâm dầu giấm, bánh mì nướng); Món đầu (thường là các món ăn làm từ tinh bột như mì, cơm, cháo, súp); Món thứ hai (thường là món thịt, cá, tôm, cua); Món rau (Các loại rau chiên, luộc, xào, sa lát); Tráng miệng (Kem, trái cây, cafe). Thế nhưng thực tế người Ý không ăn hết 5 phần này trong một bữa, nếu như đó không phải là bữa tiệc. 5 phần này sẽ được rải đều trong 4 bữa chính: đồ tráng miệng cho bữa sáng, món đầu cho bữa trưa, món thứ hai cho bữa tối, món khai vị cho bữa ăn nhẹ sau giờ làm. Cafe có thể dùng ba bữa trong ngày còn kem thì ăn bất cứ khi nào họ muốn.

Người Ý ăn từ 3 – 4 lần mỗi ngày. Thường thì bữa sáng bắt đầu vào khoảng 08:00 – 09:00, bữa trưa từ 13:00 – 15:00, bữa tối từ 20:00 – 22:00. Tùy vào vùng miền mà khung giờ này sẽ xê dịch +/-30 phút. Người Nam thường ăn trễ hơn và ăn nhiều hơn người Bắc.

Khi người Ý ăn ở ngoài

Vào bữa sáng, người Ý thường ăn đứng ở quầy bar “sotto casa” tức gần nhà. Người ta đứng ăn bởi vì người ta ăn rất nhẹ và đơn giản: Một ly cappuccino classico, một cái bánh sừng bò, một ly sữa với bánh quy hoặc một quả táo; có người lại chỉ một ly cafe espresso đậm đặc và một điếu thuốc; có người lại cái bánh mì kẹp thịt nguội hay miếng pizza. Giống như các nước Châu Âu khác, đa phần người Ý không ăn mặn buổi sáng vì họ cho rằng chất mặn không giúp tái tạo năng lượng vào buổi sáng.

Còn với bữa ăn trưa thì người Ý có thể ngồi lâu hơn một chút, chọn chỗ ăn xa hơn một chút. Họ có thể ghé đến quán ăn nhỏ được gọi là Osteria, các hàng bánh mì, hiệu pizza miếng hoặc có thể ăn ở các căng tin gọi là Mensa. Ăn ở Mensa thì rẻ và nóng sốt hơn ở ngoài, đặc biệt lại có nhiều lựa chọn: 5 phần ăn đã kể trên kia có đủ cả, ai chọn gì thì tùy, chọn các món muốn ăn rồi đặt vào một cái khay bưng ra tính tiền rồi bưng lại bàn ăn. Tùy vùng, tùy chỗ mà khẩu phần và lượng thức ăn sẽ thay đổi. Cũng người lại về nhà đặt nồi nước sôi và thả mì pasta vào, lấy sốt để sẵn trong tủ ra đun rồi trộn tất cả lại, ăn, và thế là xong bữa trưa.

Ăn gì thì ăn, người Ý gần như không thể thiếu bánh mì: ăn kèm với món thịt, ăn chung với món mì (pasta), vét sạch nước sốt còn bám lại trên đĩa (fare la scarpetta), xé miếng để chấm ăn với dầu và giấm. Uống gì thì uống nhưng ăn xong hầu như không thể thiếu cafe. Một tách cafe Espresso hoặc Macchiato để làm sạch miệng và để kèm với hút thuốc (tuyệt đối không uống Cappuccino vì món này chỉ dành cho người Ý vào buổi sáng và dành cho người nước ngoài vào bất cứ lúc nào). Sau đó họ tán gẫu thêm chút nữa rồi ai nấy tản đi học, đi làm.

Bữa ăn nhẹ Aperitivo và Apericena

Chẳng biết từ bao giờ người Ý, đặc biệt là giới trẻ, lại có thói quen đi ăn nhẹ sau giờ làm từ 06:30 – 09:00 trước khi về nhà ăn tối. Đồng nghiệp tụ tập để bàn tiếp về công việc, chị em tám nốt phần còn lại, sinh viên học sinh để tán gẫu và selfie đăng ảnh instagram, các cặp đôi mới chớm thì để liếc nhau và e thẹn. Bữa ăn nhẹ này được gọi là Aperitivo và nó đang trở thành mốt. Thức uống đặc trưng của bữa Aperitivo là spitz – một loại nước màu cam có cồn pha giữa prosecco, spitz hoặc aperol và một chút đá viên nhỏ. Ai không uống spritz thì uống bia hoặc cocktails. Thức ăn trong bữa này thường là xúc xích salame, thịt muối prosciutto cotto – crudo, chỗ nào sang hơn sẽ có speck, rồi thì dưa chuột muối, cá mòi ngâm dầu giấm, oliu trái, hành ngâm giấm chua ngọt, cần tây chấm sốt chua ngọt, bánh mì nướng bruschetta, snack tortilla, pizza cắt miếng,… Tất cả đều được cắt nhỏ dạng finger food và bày ra khu quầy bar, khách hàng chỉ việc gọi đồ uống và tự động lấy đĩa và lấy đồ ăn như ăn buffet. Giá cho Aperitivo giao động từ 5-10 Euro tùy vùng, tùy thành phố và tùy số lượng cũng như chất lượng các món. Mục đích chính của Aperitivo là không để khách no bởi vì họ còn phải về ăn tối bên gia đình. Tuy nhiên, càng ngày người Ý trẻ càng tranh thủ ăn nhiều hơn trong bữa ăn nhẹ và họ bỏ qua luôn bữa tối.

Sau Aperitivo, trong những năm gần đây, người Ý lại sinh ra cái gọi là Apericena – một loại lai giữa Aperitivo (ăn nhẹ) và Cena (ăn tối). Thế nhưng sau bữa lỡ dở không ít người Ý ăn thêm bữa tối nữa ở nhà.

Nếu không ăn độ 5 đĩa trong bữa Aperitivo và vài đĩa trong bữa Apericena thì nhất định người Ý sẽ ăn tối thịnh soạn. Khác với bữa trưa, thường ăn mì, thường vào bữa tối người Ý ăn thịt hay cá, rau trộn hoặc luộc, vào mùa lạnh thì ăn cơm Ý Risotto. Buổi tối thảnh thơi nên người Ý thường cho phép mình uống nhẹ, một cốc rượu vang đi kèm với món thịt cá. Sau bữa tối nếu không uống cafe thì họ uống trà thảo mộc (Tisana) vị hoa cúc, trái cây rừng, và những năm gần đây là cả vị gừng nữa. Thực vậy, vị gừng đang chiếm lĩnh mọi nẻo đường nhà bếp Ý trong năm năm gần đây.

Những năm gần đây giới trẻ Ý tuổi teen, đặc biệt là học sinh Ý, giới văn phòng thường đua nhau vào ăn McDonald hay các loại đồ ăn nhanh, đồ ăn combo hay đồ ăn nước ngoài không giới hạn số lượng khác như menu sushi 10-25 Euro ăn từ A-Z, vì rẻ và vì tiện.

Khi người Ý ăn ở nhà

Tùy lứa tuổi, kiểu gia đình và phong cách ẩm thực mà người Ý có cách ăn uống khác nhau. Gia đình chỉ có hai người cao tuổi và về hưu thường ăn đơn giản và ăn sớm hơn người khác khoảng 1 tiếng đồng hồ. Thế nhưng ra chợ thì lúc nào cũng thấy người già thủng thẳng xách giỏ đi mua đồ ăn vào tầm cao điểm, làm như thể cả ngày họ bận lắm nên chỉ có lúc đó họ mới rảnh để đi chợ.

Những gia đình trẻ hơn có vợ chồng và con cái lớn thì họ thường ăn uống thịnh soạn. Thường người phụ nữ sẽ nấu ăn còn người đàn ông sẽ phụ dọn dẹp hoặc ngược lại, người phụ nữ dọn dẹp còn người đàn ông thì nấu. Con cái lớn có thể phụ dọn bàn trong khi kể chuyện trường lớp, công việc, các hoạt động thể thao, nghỉ ngơi,… Trên bàn ăn sẽ có hai loại đĩa, một sâu lòng để ăn súp hoặc ăn mì loại có nước và đặt trên một đĩa khác to hơn, nông hơn dùng để ăn món thịt hay cá, vài cái cốc loại dày, nhỏ và thấp để uống nước hoặc uống rượu vang, xung quanh đĩa người ta bố trí dao thìa nĩa (le posate) như sau: dao bên tay phải cùng với thìa, dĩa/nĩa sắp bên trái, còn thìa nhỏ đặt phía trên. Khăn ăn hình vuông gấp đôi đặt dưới dao và thìa. Giữa bàn là rổ bánh mì, salát trộn đựng trong thố lớn, chai nước, chai rượu, gia vị như dầu oliu, giấm (loại truyền thống đặc quánh nếu gia đình đó ở vùng Emilia Romagna).

Thức ăn được dọn ra từ từ từng món cho nóng, người Ý ăn món mì hoặc súp trước. Ăn xong súp bố, mẹ, hoặc con lớn mang đĩa súp và thìa đi dọn và mang đĩa to vào bếp để dọn món thứ hai. Sau đó ai nấy trở lại bàn và ăn, đôi khi mẹ hoặc bố sẽ mang cả nồi có món thứ hai ra múc tại bàn. Món thứ hai ăn kèm với salát và bánh mì.

Nhà bếp Ý thường được trang hoàng rất nhiều dụng cụ hỗ trợ công việc bếp, trong đó có máy rửa chén. Người Ý có thể cực nhọc nấu ăn cả ngày, nhưng khi ăn xong thì hầu như không có cảnh hì hục rửa bát chén vì thời gian đó họ để hưởng thụ, để tiêu hóa thức ăn. Bát đĩa được tráng qua dưới vòi nước chảy mạnh (người Ý xả nước rất mạnh), sau đó cho tất cả vào máy rửa chén và ra ngoài nhà khách ngồi chơi.

Đến nhà người Ý ăn tiệc

Khi du khách được mời tới nhà người Ý ăn tiệc, dù tiệc lớn hay tiệc nhỏ, dù quan trọng hay không, nếu là bạn thân, thì việc đầu tiên du khách cần làm là hỏi xem có cần du khách mang gì không, có cần du khách tới giúp một tay và học cách họ nấu không. Người Ý sẽ chuẩn bị nguyên liệu một cách rất chu đáo nên sẽ bảo du khách không cần mang gì cả. Nếu là chỗ thân tình họ sẽ nhờ du khách mua thứ gì đó mà họ quên.

Dù là xã giao hay thân tình thì khi đến nhà chơi hay ăn tiệc du khách không nên đi tay không. Du khách không cần phải mang gì to tát và cầu kì. Biết sở thích đặc biệt của chủ nhà là một lợi thế. Ngược lại, du khách có thể mua cái gì đó để mọi người cùng nhấm nháp sau bữa ăn như: bánh ngọt tráng miệng, chocolate, một vài loại trái cây đặc biệt hay bia rượu.

Nếu người Ý mời du khách tới ăn tối lúc 20:00 thì du khách nên tới đúng giờ. Lúc đó người ta mới chuẩn bị và nấu một số món nóng. Nếu du khách không tới đúng giờ họ sẽ không nấu đâu. Họ sẽ không nấu tất cả rồi sau đó bưng bày hết ra bàn tiệc như ở ta, mà họ sẽ nấu từng món. Món nào cần nhiều thời gian thì họ sẽ chuẩn bị trước và hâm nóng rồi bưng ra từng món một. Vừa nấu họ vừa mở một chai rượu vang và rót cho khách uống ngay trong bếp, hoặc uống trong phòng khách, rồi cứ thế chạy qua chạy lại giữa hai phòng để nấu và để uống. Điều này sẽ dễ thấy hơn nếu chủ nhà là những người trẻ tuổi. Đây là cách họ khai vị.

Nếu buổi tiệc quan trọng hơn một chút hay để thết đãi khách quý, người Ý sẽ làm món Lasagna – Pasta nhiều lớp. Tại bàn ăn, tốt nhất, du khách nên ăn hết phần của mình và nhớ khen món ăn của họ như một cách để cảm ơn.

Trong bàn ăn người Ý ăn và nói đủ thứ chuyện, họ nói cả về món ăn. Ăn xong họ thường ngồi lại uống trà, cafe (kể cả tối) và tiếp tục nói chuyện rất lâu, đôi khi là chơi trò chơi ở bàn nước, nếu cảm thấy mệt bạn có thể chào ra về vì nếu đợi đến hết câu chuyện thì chắc chắn du khách sẽ ngủ gục.

Trong bữa tiệc có nhiều người, thường là tiệc đứng, thì người Ý thường tụm thành nhóm hai người một nói chuyện, sau đó họ lại đổi nhóm và cứ thế nói cho đến khi khách về hết. Hiếm khi trong một bàn tiệc hay bữa tiệc mà tất cả mọi người lại cùng nói chuyện với nhau hoặc một người nói thì tất cả mọi người khác nghe. Ban đầu điều này có thể khiến du khách thấy chán và loãng nhưng hãy làm quen với điều đó bằng cách bắt chuyện với một người trong buổi tiệc.

Để kết thúc bài viết này, điều mà chúng tôi khuyên các du khách rằng, nếu như có cơ hội tới Ý, hãy cố gắng để đi thật nhiều lần vào nhiều thời điểm khác nhau trong năm để có thể khám phá hết sự đa dạng của nền ẩm thực Ý. Vẻ đẹp nên thơ, hữu tình như bước ra từ trong thi ca, con người hồn hậu, hiếu khách cùng với một nền ẩm thực độc đáo được tạo nên từ chữ “tình” chắc chắn sẽ là những nét ấn tượng khó phai cho du khách khi đến với đất nước xinh đẹp này!

Nguồn: https://airtour.vn/van-hoa-am-thuc-cua-nguoi-y/

SHARE

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here