LCĐT – Ai có dịp lên Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương chắc hẳn đều đã từng thưởng thức những món ẩm thực truyền thống của đồng bào vùng cao như thắng cố ngựa, mèn mén của người Mông, phở chua, bánh đúc ngô của người Nùng, xôi ngũ sắc của người Tày… tạo nên nét văn hóa riêng ở các chợ phiên.
Chợ phiên vùng cao là bức tranh đa sắc màu thể hiện đời sống của người dân bản địa, trong đó có văn hóa ẩm thực. Trong phiên chợ nhộn nhịp, nơi đông vui nhất thường là khu ẩm thực… Trong khu ẩm thực lại chia thành các khu dành cho phụ nữ, trẻ em với những món ngon như phở thịt, mèn mén, bánh dày, bánh đúc. Còn khu dành riêng cho cánh đàn ông, người già sẽ là thắng cố và những món đặc trưng như lòng lợn, thịt dê, thịt trâu để uống rượu…
Bà con vùng cao đi chợ phiên chỉ cần vào khu ẩm thực là có thể chọn cho mình món ăn ấm bụng sau chặng đường dài từ thôn, bản xuống chợ. Là nơi nâng chén rượu, dốc bầu tâm sự với bạn bè, bằng hữu bên chảo thắng cố ngựa nghi ngút khói… tan chợ mới về.
Với người vùng cao, nhất là cánh đàn ông, đi chợ phiên, nếu không thưởng thức món thắng cố thì coi như chưa đến chợ. Nhưng thắng cố không phải là món “ăn thế nào cũng được” và không ai ăn thắng cố một mình. Người vùng cao đến chợ ăn thắng cố bao giờ cũng mua một bát to, rồi mời anh em, bạn bè uống chén rượu ngô, cùng ăn và hàn huyên tâm sự.
Thắng cố ngựa là món ẩm thực truyền thống của người Mông. Bởi vậy chỉ ở chợ phiên Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương…, những nơi có đông người Mông sinh sống người ta mới tìm được những hàng thắng cố ngựa vẫn còn giữ nguyên hương vị truyền thống, từ thịt ngựa, gia vị, cách nấu và khung cảnh để ngồi thưởng thức.
“Từ bé tôi đã được cha mình dạy cách nấu thắng cố. Món thắng cố ngựa được nấu bởi xương sườn, thịt và nội tạng ngựa. Sau khi mổ ngựa, phần thịt và nội tạng được rửa sạch, tẩm ướp gia vị (thảo quả, vỏ quýt, quế, hồi, ớt khô…) khoảng 15 đến 30 phút rồi cho vào chảo gang to để xào. Khi thịt ngựa dậy mùi thơm thì đổ nước vào ninh…”
Ông Giàng Seo Cấu, Thôn Bản Phố 1, xã Bản Phố, huyện Bắc Hà.
Ở chợ phiên, cùng với thắng cố ngựa, món phở thịt lợn đen cũng là món ẩm thực đặc trưng. Bí quyết phở ngon là bánh phở được làm từ gạo nương thơm, dẻo; xay thành bột nước, tráng trên bếp củi ngay tại chợ. Bánh phở có màu phớt hồng. Khách đến ăn, chủ quán mới bỏ lên thớt thái những sợi phở to bản cho vào bát, thái thịt lợn đã luộc sẵn, rồi múc nước dùng béo ngậy trong nồi gang được ninh từ xương lợn đen… Người vùng cao thường ăn phở kèm rau húng ruộng có mùi thơm đặc trưng và chút ớt khô xào mỡ gà vàng ruộm.
Những ngày đầu xuân mới, mời bạn đến các chợ phiên vùng cao để cảm nhận không khí ấm áp, thân tình và thư thái thưởng thức hương vị đặc trưng từ những món ẩm thực truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số Lào Cai.
Nguồn: Phạm Vũ Sơn – Báo Lào Cai
