Một trong những thức quà mà người ở xa đến không thể không nếm thử ở Hà Nội đó là bún bò Nam Bộ. Nghe tên thì tưởng món ăn này có xuất xứ từ phía Nam và du nhập về Hà Nội, nhưng thực tế là có lục tung cả Sài Gòn hay các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long thì cũng không tìm thấy món ăn này, thậm chí na ná như thế cũng không có.
Xuất xứ gây tranh cãi
Đã từng có rất nhiều tranh luận về nguồn gốc của món Bún bò Nam Bộ. Có giai thoại cho rằng, món ăn này hoàn toàn Hà Nội và chữ Nam Bộ đó là tên cũ của phố Lê Duẩn bây giờ. Quán đầu tiên bán món bún này nằm trên vỉa hè của Khách sạn Đồng Lợi. Quán gốc là do một người phụ nữ tên Can mở vào khoảng những năm 1980 thế kỷ trước.
Đầu tiên, bà Can bán bún chả, sau có vài lần khách nhờ nướng thịt bò ăn chung với bún thế là món ăn ra đời. Xưa bún không có giá đỗ hành phi hay lạc mà chỉ đơn giản là thịt bò nướng ăn kèm với bún và rau sống cùng nước mắm chua ngọt và đu đủ ngâm. Nay món ăn bị biến báo đi với thịt bò xào giá đỗ, kèm thêm lạc và có nhiều hàng thì thay đu đủ ngâm bằng dưa chuột.
Nhà thơ Lê Anh Hoài nhận xét bún bò Nam Bộ na ná như mỳ Quảng. Còn nhà văn Nguyễn Việt Hà thì khẳng định, đó thực sự là sản phẩm của một người phụ nữ nào đó người miền trong tập kết ra Bắc trong những năm tháng chiến tranh. Vì nhớ Cao lầu hay mỳ Quảng mà sáng tạo nên món ăn này. Nhà văn Đỗ Phấn thì bảo, Bún bò Nam Bộ này thực chất là một dạng bún trộn và cách ăn như vậy là đặc trưng của người miền Nam.
Bây giờ bún bò Nam Bộ có nhiều dị bản, nhưng nói chung vẫn thống nhất với cách chế biến và bao gồm những thành phần như: bún, thịt bò xào giá đỗ, lạc rang, hành khô, rau sống và đặc biệt là cần có một thứ nước mắm pha chua ngọt. Nó na ná như nước chấm bún chả.
Để có một bát bún bò Nam Bộ không hề phức tạp, nó gần như là đơn giản, tối giản nhất trong những thức quà Hà Nội. Chả phải lích kích quạt than như bún chả, không cần cầu kỳ tẩm ướp như chả cá hay cầu kỳ tỉ mẩn phơi tôm, ninh nước dùng như bún thang. Nếu đã đủ nguyên liệu, có khi chỉ mất 30 phút là cả gia đình đã có một bữa đổi món.
1 trong 10 món ngon nên thử do CNN bình chọn
Ngày 24-5-2016, trang CNN đã đăng tải một bài viết với tựa đề “10 món ăn Việt Nam mà mọi du khách nên thử”. Theo đó, ngoài phở, ngoài bún chả ra thì Hà Nội thực ra là thiên đường của ẩm thực.
Có giai thoại cho rằng, món ăn này hoàn toàn Hà Nội và chữ Nam Bộ đó là tên cũ của phố Lê Duẩn bây giờ. Quán đầu tiên bán món bún này nằm trên vỉa hè của Khách sạn Đồng Lợi. Quán gốc là do một người phụ nữ tên Can mở vào khoảng những năm 1980 thế kỷ trước.
Ở Hà Nội có một hàng bún bò nổi tiếng trên phố Hàng Điếu, nếu vào buổi trưa nhiều khi thực khách phải đứng chờ mới có chỗ ngồi. Đã từng có rất nhiều các tạp chí ẩm thực khi viết về địa chỉ ăn uống này đã dành cho những lời có thiện cảm. Đó thực sự là một sự kết hợp hoàn hảo giữa nước mắm pha chua ngọt với thịt bò xào mềm và béo, vị thơm của hành phi, bùi bùi của lạc cùng các loại rau gia vị ăn kèm như húng láng, xà lách, rau mùi, kinh giới…
Các hàng bún bò này, dù có đông đúc đến thế nào thì cũng không bao giờ xào thịt bò trước. Chỉ khi khách gọi mới bắc chảo lên bếp xào thịt cho chính tới rồi mới trút ra bát, trong đó đã có sẵn bún, mà phải là bún sợi nhỏ được bày biện trong một chiếc bát với các loại gia vị và rau đã nói phía trên.
Đến Hà Nội ăn bún bò Nam Bộ ở đâu?
Theo một vài trang web chuyên về ẩm thực xếp hạng thì nếu đến Hà Nội nên nếm thử bún bò trên phố Hàng Điếu. Cũng có khá nhiều người đã sống lâu năm ở Hà Nội cho rằng, bà Phương, chủ cửa hàng này chính là người đã gia giảm để làm nên món bún mang tên Nam Bộ nhưng lại “sinh ra” ở Hà Nội như bây giờ.
Thực khách sành ăn cũng mách nhau tìm đến hàng bún bò trên phố Trần Quốc Toản – bún bò cô Tuân. Đây là một cửa hàng lâu năm, bán cả sáng đến tối. Giờ trưa, thực khách ngồi ăn chật cả nhà trong lẫn nhà ngoài.
Cũng có nhiều người “nghiện” bún bò Tạ Hiện. Ở đây vẫn là thịt bò được tẩm ướp với nước mắm, hạt tiêu xào mềm. Nước mắm được pha chế theo một công thức riêng nên vị khá lạ so với những hàng bún bò khác. Ngoài các nguyên liệu cơ bản như hành phi, lạc rang, giá đỗ… thì Bún bò Nam Bộ trên phố Tạ Hiện có thêm vài lát dứa. Đây cũng là nét đặc trưng làm nên thương hiệu của quán.
Nếu nhắc đến bún bò mà không nhắc đến Ngõ Huyện thì hẳn sẽ là một thiếu sót lớn. Vẫn là sự kết hợp đơn giản giữa nước mắm và hành phi, rau sống và nhiều thứ khác nhưng vị của món ăn ở hàng này được đánh giá là chuẩn vị nhất với những cách chế biến sao cho vẫn giữ được chuẩn vị nhất.
Không bị phụ thuộc vào thời gian, bún bò Nam Bộ được chọn là món ăn cho các bữa trong ngày. Người ta có thể ăn vào cả bữa sáng, bữa trưa và bữa tối. Bởi đơn giản, một bát bún khiến người ăn không quá no lại dễ tiêu, vừa không quá ngấy như nhiều món ăn khác.
“Bún bò Nam Bộ này thực chất là một dạng bún trộn và cách ăn như vậy là đặc trưng của người miền Nam”.
Nhà văn Đỗ Phấn
“Bún bò Nam Bộ thực sự là sản phẩm của một người phụ nữ nào đó người miền trong tập kết ra Bắc trong những năm tháng chiến tranh. Vì nhớ Cao lầu hay mỳ Quảng mà sáng tạo nên món ăn này”.
Nhà văn Nguyễn Việt Hà
“Bún bò Nam Bộ na ná như mỳ Quảng”.
Nhà thơ Lê Anh Hoài
Nguồn: Vân Quế – Báo An ninh Thủ đô